به گزارش بانگ خبر، صلح عمری عقدی است که به موجب آن، شخصی حق استفاده از ملکش را برای مدت عمر خود یا عمر منتفع یا عمر شخصی دیگر منتقل می‌کند. بنابراین، مفهوم صلح عمری این است که مالک یک ملک، شرط می کند تا زمانی که زنده است، منافع ملک متعلق به خود او باشد و بعد از فوتش کسی که صلح به نفع او شده است به طور شش دانگ مالک مال و منافع آن شود.
به عنوان مثال، پدری خانه خود را طی یک قرارداد رسمی به صورت صلح عمری به فرزند خود منتقل و ضمن این قرارداد شرط می‌کند که تا زمانی که زنده است، بتواند از منافع ملک خود استفاده کند؛ مثلا بتواند آن را اجاره بدهد و همچنین شرط می‌کند که بعد از فوت او عین ملک و منافع آن به طور کامل متعلق به فرزندش باشد.
همچنین می‌توان در صلح، حق فسخ مادام‌العمر نیز برای مصالح (کسی که مال خود را به عنوان عقد صلح به دیگری می‌دهد) در نظر گرفت. شرط فسخ مادام‌العمر بدان معناست که مصالح در هر زمانی که بخواهد، می‌تواند صلح را به صورت یک‌طرفه و بدون حضور متصالح (کسی که مال را از مصالح قبول می‌کند) فسخ کند.
ارکان صلح عمری
صلح عمری دارای چهار رکن مصالح، متصالح، مورد صلح و مال الصلح است. مصالح، کسی است که مال خود را به عنوان عقد صلح به دیگری می‌دهد؛ متصالح، به فردی گفته می‌شود که مال را از مصالح قبول می‌کند؛ مورد صلح، همان مالی است که مورد عقد صلح قرار می‌گیرد و مال‌الصلح نیز پول یا مالی است که یک طرف در ازای پذیرش پیشنهاد صلح، از دیگری دریافت می‌کند.
مزایای صلح عمری
از جمله مزیت های صلح عمری این است که مالک مال ضمن انتقال سند، حق استفاده از مال را تا پایان عمر برای خودش حفظ می‌کند و اموال بعد از فوت متوفی به متصالح منتقل می‌شود و مالک در دوران حیات، حق استفاده از آن را برای خود حفظ می کند. سند صلح سند رسمی است و تمام محتویات و امضاهای مندرج در آن رسمی و معتبر است. نسبت به سند صلح فقط می‌توان ادعای جعل کرد و نمی‌توان نسبت به محتویات و امضاهای آن اظهار تردید یا انکار کرد.
تفاوت صلح عمری با وصیت چیست؟
همانطور که گفتیم، صلح عمری در قوانین، به معنای قرارداد و عقدی است که در آن، فرد اموال خود را به اشخاصی همچون همسر و فرزند یا غیره صلح می‌کند و ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺷﺨﺺ زﻧﺪه اﺳﺖ، حق ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ دﺧﺎﻟﺖ، ﻧﻈﺎرت و اﺧﺘﯿﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺎل ﺧﻮد را دارد، اﻣﺎ ﺑﻌﺪ از فوتش، ﻣﺎﻟﮏ آن ﻣﺎل، ﻓﺮزﻧﺪ ﯾﺎ ﺷﺨﺺ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ، ﺗﺎﺑﻊ ﻣﻘﺮرات ارث ﻧﻤﯽﺷﻮد.
در خصوص تفاوتهای میان صلح عمری و وصیت باید گفت که افراد می‌توانند تنها تا یک‌سوم اموال خود را برای بعد از فوت وصیت کنند و دوسوم مابقی ارث بر اساس قانون ارث تقسیم می‌شود. اما در صلح عمری، مالک علاوه بر اینکه می‌تواند تمام مال را منتقل کند، ضمن انتقال سند، حق استفاده از مال را تا پایان عمر برای خودش حفظ می‌کند.
نحوه تنظیم صلحنامه عمری
برای تنظیم صلحنامه عمری باید به دفاتر اسناد رسمی مراجعه شده تا سند مصالحه به شرط عمری منعقد شود. حتیالامکان بهتر است افراد از تنظیم صلحنامه به صورت سند عادی خودداری کنند، زیرا احتمال فسخ یا ابطال صلحنامه عادی به علت رعایت نکردن نکات حقوقی یا حتی ایرادهای متعددی که طرف دیگر می‌تواند به آن وارد کند، زیاد است و در نهایت، ممکن است اشخاص متحمل هزینه بالای دادرسی از جمله هزینه کارشناسی، حقالوکاله و غیره شوند.
شرایط صلح عمری
از لحاظ حقوقی، تنظیم صلحنامه باید شرایطی داشته باشد که رعایت نکردن آنها ممکن است موجب بی‌اعتباری صلحنامه شود و در آینده مشکلات و هزینههای فراوانی را بر افراد تحمیل کند. بنابراین در هنگام تنظیم صلحنامه، این موارد باید رعایت شود: طرفین عاقل، بالغ و رشید باشند. مفاد صلحنامه مخالف قانون نباشد. مفاد صلحنامه با نظم عمومی و اخلاق حسنه در تعارض نباشد. در صلحنامه هویت مصالح، متصالح، مال‌الصلح و مورد صلح مشخص و واضح باشند. تعهدات طرفین بدون ابهام باشد. مشروعیت صلح هر عقدی باید در جهت مشروع و قانونی باشد و اگر در جهت غیرقانونی و نامشروع باشد، معامله باطل است؛ یعنی نیت، هدف و انگیزه از این معامله نامشروع نباشد.
گزارش از: مهدیه سید میرزایی
