بانگ خبر، در روز ۱۱ اسفند سال جاری، دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی برگزار می‌شود.نمایندگان مجلس یازدهم از ماه ها پیش طرح اصلاح قانون انتخابات مجلس را در دست بررسی داشتند تا این‌که این طرح در اوایل مرداد نهایی شد و به تایید شورای نگهبان رسید و توسط رئیس جمهور برای اجرا ابلاغ شد.
طرح اصلاح قانون انتخابات مجلس دارای ۵۷ ماده است که یکی از مواد این طرح به لزوم پیش ثبت نام در انتخابات مربوط می شود. پیش از این ثبت نام انتخابات در یک مرحله انجام می شد اما براساس قانون جدید، داوطلبان در دو مرحله ثبت نام خواهند کرد. در مرحله اول، داوطلبان از ادرس keshvar.moi.ir به لینک «ثبت درخواست متقاضیان داوطلبی در انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی» وارد و با تکمیل اطلاعات و مدارک مورد نیاز، ثبت می کنند. داوطلبی که در این مرحله ثبت نام نکند، دیگر فرصتی برای حضور در انتخابات را نخواهد داشت. وزارت کشور اعلام کرده است که این فرصت از ۱۶ مرداد آغاز شده و در روز ۲۲ مرداد به پایان خواهد رسید.
داوطلبان در مهلت یک هفته ای برای ثبت نام باید مدارک خود از جمله فرم اطلاعات درخواست شده،
تصویر آخرین مدرک تحصیلی معتبر، تصویر کارت یا گواهی پایان خدمت وظیفه عمومی و یا کارت معافیت دائمی برای آقایان با سن کمتر از ۵۰ سال (در صورت عدم دریافت برخط پاسخ استعلام)، تصویر گواهی رسمی مبنی بر قبول استعفاء و عدم اشتغال در پست و مشاغل مشمول استعفای موضوع ماده ۲۹ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی را بارگذاری کنند.
یکی از نکات مثبت قانون جدید که مشکلات اجرا و نظارت را کاهش خواهد داد، پیش ثبت نام داوطلبان خواهد بود. معمولا در انتخابات های گذشته مجلس شورای اسلامی (که در اسفند برگزار می شود) ، ثبت نام در آذرماه انجام می شد و نتایج اولیه بررسی ها در اواخر دی یا اوایل بهمن اعلام می شد که دو بار هم فرصت شکایت برای داوطلبان ردصلاحیت شده وجود داشت. در این بین یکی از انتقادات برخی داوطلبان ردصلاحیت شده این بود که صلاحیت آنها به درستی بررسی نشده و از سویی شورای نگهبان هم منتقد زمان کم برای بررسی صلاحیت داوطلبان بود. در انتخابات مجلس دهم ۱۲ هزار نفر و در انتخابات مجلس یازدهم ۱۶ هزار نفر ثبت نام کرده بودند که نهاد نظارتی یک ماه فرصت بررسی صلاحیت این افراد را داشت که طبیعی است که به خاطر نبود فرصت کافی، ممکن بود حق عده ای ضایع شود.
با این حال با اجرای پیش ثبت نام، فرصت کافی برای بررسی صلاحیت های اولیه داوطلبان وجود دارد. با پایان فرصت پیش ثبت نام یا ثبت نام اولیه، وضعیت سن، تابعیت، اقامت دائم، مدرک تحصیلی، نظام وظیفه، سوابق محکومیت‌های کیفری و شمول استعفای ماده ۲۹ قانون توسط سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مسئول از جمله سازمان ثبت احوال کشور، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت امور خارجه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراکز مدیریت حوزه‌های علمیه، سازمان امور اداری و استخدامی کشور، دادستانی کل کشور و فراجا بررسی، اظهارنظر و گواهی‌های مربوطه صادر می‌شود.
داوطلبان انتخابات مجلس شورای اسلامی باید هنگام ثبت نام حداقل سن سی سال و حداکثر هفتاد و پنج سال تمام داشته و مدرک تحصیلی حداقل کارشناسی ارشد یا معادل آن داشته باشند.
جانبازان، آزادگان، فرزندان شهدا و رزمندگانی که حداقل شش ماه سابقه حضور در جبهه را دارند، از یک مقطع تحصیلی بالاتر برخوردار می‌گردند. هر دوره نمایندگی مجلس شورای اسلامی، معادل یک مقطع تحصیلی محاسبه می‌شود
ثبت نام اتباع ایرانی که اقامت دائم یا تابعیت کشور دیگری را داشته یا دارند و همچنین افرادی که تابعیت ایرانی کسب کرده اند، ممنوع است.
بر این اساس شرایط داوطلبانی که توسط این دستگاه ها تایید نشود، نمی توانند ثبت نام نهایی را در ۲۷ مهرماه تا۲ آبان انجام دهند. البته یک نوبت برای رسیدگی به شکایت داوطلبان ردصلاحیت شده در نظر گرفته شده است ولی به هر حال دیگر از صف های شلوغ ثبت نام در انتخابات خبری نخواهد بود و تنها کسانی می توانند ثبت نام نهایی خود را انجام دهند که صلاحیت عمومی آنها در یک مرحله تایید شده باشد.
در واقع قانونگذار با اصلاح قانون، فرصت بیشتری برای بررسی صلاحیت داوطلبان در نظر گرفته است تا بررسی شرایط داوطلبان دقیق تر انجام شود و کیفیت داوطلبان تایید صلاحیت شده ارتقاء یابد و افرادی که بدون داشتن صلاحیت اولیه ثبت نام کرده بودند، سریعتر کنار گذاشته شده و صلاحیت افرادی که معیارهای اولیه داوطلبی را دارا بودن، به طور دقیق بررسی شود و زمینه برای رقابت داوطلبان واقعی فراهم شود.
این نکته را هم باید در نظر گرفت که مرحله نهایی بررسی صلاحیت ها پس از پایان ثبت نام نهایی داوطلبان، توسط شورای نگهبان انجام می شود و عملکرد این شورا هم تاثیر زیادی بر کیفیت نمایندگان راه یافته به مجلس خواهد داشت. براساس اعلام طحان نظیف سخنگوی شورای نگهبان، این شورا در مرحله پیش ثبت‌نام وارد بحث بررسی صلاحیت‌ها نخواهد شد و تنها مدارک شکلی و عینی افراد توسط نهادهای مورد استعلام بررسی خواهد شد.
