یک پژوهش جدید نشان داده است که مورچه‌ها توانایی بو کشیدن سلول‌های سرطانی انسان را دارند. بدین ترتیب، شاید در آینده بتوان از آنها برای تشخیص سرطان استفاده کرد.
پژوهشگران “مرکز ملی پژوهش‌های علمی فرانسه”(CNRS) دریافتند که یک گونه مورچه موسوم به “فورمیکا فوسکا”(Formica fusca)، حس بویایی خوبی دارد. آزمایش‌ها نشان داد که این گونه مورچه به لطف حس بویایی خود می‌تواند سلول‌های سرطانی را از سلول‌های سالم انسان تشخیص دهد. به گفته این گروه پژوهشی، پیش از به کار بردن مورچه‌ها در محیط‌های بالینی مانند بیمارستان‌ها، باید آزمایش‌های بالینی بیشتری انجام شود.
شاید در آینده مشخص شود که مورچه‌ها در تعیین مکان سلول‌های سرطانی انسان، بهتر از سگ‌ها عمل می‌کنند.
پژوهشگران برای انجام دادن تحقیقات خود، آزمایشاتی را با ۳۶ مورچه انجام دادند که سلول‌ها را در محیط آزمایشگاهی بو می‌کردند. آنها ابتدا، مورچه‌ها را در معرض بوی نمونه‌ای از سلول‌های سرطانی انسان قرار دادند. سپس، این بو با پاداش محلول قند همراه شد.
پژوهشگران در مرحله دوم، مورچه‌ها را در معرض دو بوی متفاوت قرار دادند. یکی از آنها بوی جدید و دومی بوی سلول‌های سرطانی بود. پس از موفقیت‌آمیز بودن این آزمایش، پژوهشگران مورچه‌ها را در معرض سلول‌های سرطانی گوناگون قرار دادند.
بدین ترتیب، پژوهشگران دریافتند که مورچه‌ها بین سلول‌های سرطانی و سالم و همچنین بین دو نوع سرطان تمایز قائل می‌شوند. مورچه‌های فورمیکا فوسکا پس از آموزش می‌توانند ترکیبات آلی فرار ساطع‌شده از سلول‌های سرطانی را تشخیص دهند.
مرکز ملی پژوهش‌های علمی فرانسه در یک بیانیه خبری اعلام کرد که پیش از به کارگیری این روش در مقیاس بزرگ، کارآیی آن باید با استفاده از آزمایشات بالینی روی انسان ارزیابی شود. در هر حال، این نخستین پژوهشی است که نشان می‌دهد مورچه‌ها پتانسیل بالایی دارند و قادر به یادگیری بسیار سریع، با هزینه کمتر و به صورت کارآمد هستند.
این نخستین بار نیست که دانشمندان از حس بویایی حیوانات برای یافتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند. پژوهشگران توضیح دادند که بینی سگ‌ها نیز برای تشخیص پزشکی مناسب است و برای شناسایی ترکیبات آلی فرار ویژه سرطان استفاده می‌شود. با وجود این، آموزش آنها برای انجام دادن این کار، به چندین ماه تا یک سال زمان نیاز دارد.
از سوی دیگر، پژوهشگران خاطرنشان کردند: حشرات را می‌توان به آسانی در شرایط کنترل‌شده پرورش داد. آنها کم‌هزینه هستند، سیستم بویایی بسیار توسعه‌یافته‌ای دارند و صدها نمونه از آنها را می‌توان با آزمایش‌های بسیار کمی، به انجام دادن این کار مقید کرد.
پژوهشگران در این پروژه موفق شدند مزایای آموزش سگ و تصویربرداری از مغز و همچنین محدود کردن معایب هر دو روش را با ارائه پروتکلی ارزان، سریع، آسان، کارآمد و بدون نیاز به آموزش آکادمیک فشرده برای مربیان ترکیب کنند.
آنها توضیح دادند: مورچه‌ها یک روش تشخیص سریع، کارآمد، ارزان و بسیار متمایز برای شناسایی سلول‌های سرطانی هستند. روش ما به طور بالقوه می‌تواند با طیف وسیعی از وظایف پیچیده تشخیص بو از جمله شناسایی مواد مخدر، مواد منفجره، مواد غذایی فاسد یا سایر بیماری‌ها مانند مالاریا، عفونت‌ها و دیابت سازگار شود. با در نظر گرفتن تشخیص سرطان، پژوهش ما اکنون با هدف گسترش دامنه بوهای مرتبط با سرطان که می‌توان آنها را توسط مورچه‌ها شناسایی کرد، به سمت تشخیص بوهای منتشرشده از بدن حرکت می‌کند.
این پژوهش، در مجله “iScience” به چاپ رسید.
