به گزارش بانگ خبر، مهدی الیاسی، معاون سیاستگذاری و توسعه معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در نشست خبری همایش ملی هوش مصنوعی و هوشمندسازی صنعتی که روز یکشنبه ۱۴ بهمن ماه ۱۴۰۳ در معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری برگزار شد، گفت: تمرکز اصلی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان طی یک دهه گذشته از سال ۱۳۹۰تا ۱۴۰۰ بر شکل‌دهی زیست‌بوم دانش‌بنیان و افزایش و ارتقا شرکت‌های دانش‌بنیان بوده است. نتیجه سال‌ها تلاش این معاونت باعث شد اکنون در این زیست بوم بیش از ۱۰ هزار شرکت دانش بنیان نوپا، فناور و بزرگ به فعالیت بپردازند.
وی افزود: اکنون تنها ۱۰ درصد از شرکت‌های دانش بنیان جزء شرکت‌های بزرگ محسوب می‌شوند به همین دلیل در کنار نوآوری و اقتصاد دانش بنیان نیازمند حضور بنگاه‌های بزرگ، صنایع بزرگ کشور هستیم. این مهم باعث شد معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان از سال ۱۴۰۱ با تصویب قانون جهش تولید دانش بنیان، اولویتش را ایجاد پیوند بین بازیگران دانش بنیان‌ها و شرکت‌ها و بنگاه‌های بزرگ بگذارد.
وی اظهارکرد: بنگاه‌های بزرگ باید محور و پیشران نوآوری در صنعت خودشان باشند. در این بحث تأکید معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری بر دو موضوع « تحقیق و توسعه» و « سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ در شرکت‌های دانش‌بنیان» است. هردوی این موضوع‌ها باعث می‌شود که شبکه همکاری شرکت‌های دانش بنیان با شرکت‌های بزرگ شکل گیرد.
الیاسی گفت: اکنون در قانون جهش اقتصاد دانش بنیان ابزار‌هایی برای این موضوع تعریف شده است. یکی از این ابزار‌ها ماده ۱۱ یا همان قانون اعتبار مالیاتی است. معاونت علمی بر مبنای ماده ۱۱ قانون جهش تولید دانش بنیان، شبکه‌ای را تحت عنوان مدیران تحقیق و توسعه و نوآوری کشور راه‌اندازی کرده است.
به گفته وی، مبنای این شبکه ایجاد پیوند بین بازیگران دانش بنیان‌ها و شرکت‌های بزرگ غیر دانش بنیان و بنگاه‌های بزرگ است. در این شبکه حدود ۲۰۰ شرکت و بنگاه بزرگ و تعداد زیادی از معاونان تحقیق و توسعه شرکت‌ها، معاونان سرمایه‌گذاری، شتاب دهنده‌ها حضور دارند که اجتماعی از فعالان نوآوری اعم از دانش‌بنیان و غیر دانش‌بنیان را تشکیل داده‌اند.
وی به سه رویکرد مکمل معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در زمینه هوش مصنوعی اشاره کرد و افزود: یکی از محور‌های اصلی معاونت علمی برای امسال و سال آینده این است که سهم قابل توجهی در رفع این خلاء داشته باشد و شرکت‌های دانش بنیان و نوآور فعال در زمینه هوش مصنوعی را حمایت کند.
وی تصریح کرد: محور دوم، بالا بردن ظرفیت دانشی و فناوری کشور در هوش مصنوعی به ویژه در نسل‌های جدید است. در این رویکرد به توانمندسازی نیرو‌های انسانی، تریبت نیرو‌های متخصص ماهر از بین دانشجویان و فارغ التحصیلان و تبیین دوره‌های تحصیلی و ورود هوش مصنوعی به سرفصل آموزشی توجه کرده‌ایم. همچنین از دانشگاه‌های معتبر در خواست کرده ایم به کمک دولت بیایند و طرح‌هایی برای هوشمندسازی دستگاه‌های دولتی تعریف کنند.
معاون سیاستگذاری و توسعه معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری گفت: محور سوم که به این همایش نیز ارتباط دارد، نفوذ هوش مصنوعی در بخش‌های اصلی اقتصاد است. در این رویکرد نیز تلاش داریم هوشمندسازی در حوزه‌های سلامت، حمل و نقل، مدیریت شهری، مدیریت صنایع بزرگ را پیش ببریم.
قانون جهش تولید دانش بنیان و ظرفیت‌های قانونی آن
ابوالفضل باقری، مشاور معاون سیاستگذاری و توسعه معاونت علمی و مدیر شبکه ملی مدیران تحقیق و توسعه و نوآوری کشور نیز در این نشست خبری پیرامون بحث زیرساخت‌های قانونی حضور شرکت‌های بزرگ در زیست‌بوم علم و فناوری گفت: حضور و اثربخشی شرکت های بزرگ در اقتصاد نیاز به زیرساختی قانونی و حمایتی دارد. اکنون این امر به واسطه تصویب واجرای قانون جهش تولید بنیان تحقق پیدا کرده است.
وی افزود: این ظرفیت قانونی در قالب دو ماده قانونی بند ب و بند ت ماده ۱۱ و ماده ۱۳ قانون جهش تولید دانش بنیان ایجاد شده است. شرکت های بزرگ کشور به واسطه این ظرفیت قانونی این امکان را دارند که ضمن نقش آفرینی در اقتصاد دانش بنیان، در قالب فعالیت های تحقیق و توسعه نیز مورد حمایت قانونی قرار گیرند.
وی افزود: این قوانین چند ظرفیت مهم برای شرکت ها ایجاد کرده است. یک، برای اولین بار در قوانین مالیاتی کشور مفهومی تحت عنوان اعتبار مالیاتی گنجانده شده است و شرکت ها معادل هزینه ای که صرف فعالیت های تحقیق و توسعه، حقوق و دستمزد، خرید ماشین آلات و تجهیزات و مواد اولیه مورد نیازشان می کنند، اعتبار مالیاتی دریافت کنند. سال گذشته نزدیک به ۱.۴ همت اعتبار مالیاتی به شرکت‌ها تخصیص داده شده است.
وی تصریح کرد: دو، اگر قراردادهای فناورانه تحقیق و توسعه با دانشگاه ها، پژوهشگاه ها و شرکت های دانش بنیان و شرکت های مستقر در پارک های علم و فناوری منعقد کنند و این فعالیت ها مورد تایید معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان قرار گیرد، معادل هزینه کردی که در آن قرارداد پرداخت کرده اند، اعتبار مالیاتی دریافت کنند.
وی بیان کرد: سه، طبق قانون بند ت ماده ۱۱ چنانچه شرکت های بزرگ_ شرکت هایی که سرمایه ثبتی حداقل ۳۳۵ میلیارد تومانی دارند یا بورسی هستند_ در قالب طرح توسعه، افزایش ظرفیت، تحقیق و توسعه R@D یا تجاری سازی و تکمیل زنجیره ارزش در شرکت های دانش بنیان و شرکت های فناور سرمایه گذاری کنند، ۳۰ تا ۱۰۰ درصد اعتبار مالیاتی دریافت خواهند کرد.
وی گفت: چهار، چنانچه شرکت های بزرگ زیرساخت ها را توسعه دهند و این زیرساخت با هدف توسعه فناوری در قالب یک آزمایشگاه هوش مصنوعی، آزمایشگاه مرجع یا مرکز توسعه فناوری در یکی از دانشگاه ها و پارک های کشور شکل گیرد و شرکت‌های بزرگ تا ۲۵ سال طبق توافق با دانشگاه‌ها آن زیر ساخت ها را بهره‌برداری کنند، معادل هزینه کردی که بابت توسعه زیرساخت ها داشتند، اعتبار مالیاتی دریافت کنند.
به گفته وی، این زیرساخت های قانونی زمانی اجرایی می شود که مجموعه ای از شرکت ها، نهاد R@D و نهاد نوآوری توسعه پیدا کند. این ضرورت باعث شد شبکه ای از افرادی که درگیر فعالیت نوآوری و تحقیق و توسعه هستند، شکل دهیم زیرا اگر این نهادها در شرکت ها توسعه پیدا نکند و ظرفیت جذب نداشته باشد، این ظرفیت قانونی به طور کامل و مناسب استفاده نخواهد شد.
ضرورت هوشمندسازی صنایع بزرگ ایران
مهدی محمدی، رئیس شورای سیاستگذاری همایش ملی هوش مصنوعی و هوشمندسازی صنعتی نیز در این نشست گفت: از قرن هجدم تاکنون چهار انقلاب صنعتی ایجاد شده است. انقلاب صنعتی چهارم از سال ۲۰۱۵ شروع شده تا سال ۲۰۳۵ نیز ادامه دارد. در حال حاضر نیمی از انقلاب صنعتی چهارم در دنیا گذشته است در حالی که اکنون ما درباره آن صحبت می‌کنیم. امروزه فرایند‌های تولیدی بزرگترین صنایع دنیا بر مبنای اینترنت‌اشیاء و هوش مصنوعی است اما در ایران تنها بعضی از شرکت‌های پیشرو به این موضوع ورود پیدا کرده‌اند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران افزود: هنوز اثرات این انقلاب به صورت گسترده در صنعت ایران مشاهده نمی‌شود به همین دلیل باید از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های داخلی برای توسعه فناوری‌های این حوزه استفاده کنیم. همچنین باید بخش تقاضا_یعنی صنایعی که هوشمندسازی به دردشان می‌خورد_ را نیز فعال کنیم.
وی اظهارکرد: مکنیزیم هوشمندسازی طی ده سال گذشته باعث افزایش بهره وری صنایع تولیدی به ۲۰ تا ۲۵ درصد شده است. هزینه‌های عملیاتی را ۱۰ تا۲۰ درصد کاهش داده است. ۱۲ درصد منجر به کاهش نسل‌های تولیدی شده است. ۱۵ درصد ایمنی سیستم‌های تولیدی را افزایش داده است. ۱۴ درصد حجم اقتصاد جهانی را نیز افزایش داده است.
وی بیان کرد: همچنین طبق گزارش مجمع جهانی اقتصاد، پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ حجم اقتصاد هوشمندسازی در صنایع مختلف به ۱۰۰ میلیون دلار برسد. حول و هوش ۶۰ درصد جنبه اقتصادی و ۴۰ درصد نیز جنبه‌های محیط زیستی خواهد داشت. در چنین شرایطی اگر غفلت کنیم، احتمالاً در ده سال آینده صنایعی خواهیم داشت که نمی‌توانند فولاد بسازند یا حتی نفت بفروشند زیرا به اندازه کافی بهره ور نیستند. این نکته کلیدی است که باید به آن توجه زیادی شود.
وی گفت: بخش عمده کاربرد هوش مصنوعی معطوف به کاربرد صنعتی آن است. اکنون دنیا به این مساله تمرکز پیدا کرده است. باید تقاضایی از سمت صنعت ایران نیز به هوشمندسازی ایجاد شود یعنی پتروشیمی، بانک، صنایع معدنی و…. در کشور باید هوشمند شود.
محمدی گفت: قطعا اگر قوانین مرتبط مانند قانون جهش تولید دانش بنیان یا ارائه تسهیلات و تخصیص حداقل معافیت‌های مالیاتی مناسب را در این قضیه لحاظ کنیم، می توانیم پیوندی میان سه ضلع توسعه‌دهندگان سرویس هوش مصنوعی(یعنی شرکت‌های دانش بنیان)، شرکت‌های بزرگ صاحب نیاز(مانند پتروشیمی، نفت و گاز، انرژی، معدنی و بانکداری) و دولت و صندوق نواوری و شکوفایی ایجاد کنیم.
اتصال صنایع بالادستی با شرکت‌های دانش بنیان
محمد موسی‌زاده موسوی، مدیرعامل صندوق پژوهش و فناوری اقتصاد دیجیتال و دبیر همایش هوش مصنوعی و هوشمندسازی صنعتی نیز در این نشست گفت: در این همایش سعی کرده‌ایم ظرفیت و توانمندی شرکت‌هایی که در حوزه اقتصاد دیجیتال مشخصاً در هوش مصنوعی و هوشمندسازی صنعتی فعالیت دارند را معرفی کنیم، برای این منظور دو فضا در نظر گرفته‌ایم.
وی افزود: نخستین فضا نمایشگاه جانبی است که در حاشیه این همایش برگزار می‌شود. دوم، پنل‌هایی در همایش در نظر گرفته‌ایم که در این پنل‌ها شرکت‌ها، محصولات و سرویس‌ها و خدمات‌شان را معرفی می‌کنند. عمدتاً مخاطبان این شرکت‌ها که در حوزه هوش مصنوعی و هوشمندسازی صنعتی فعالیت دارند نیز صنایع بالادستی هستند.
وی اظهارکرد: دستگاه‌ها و صنایع بالادستی نیز یک سری اولویت و نیاز‌های مشخصی دارند. قصد داریم شرکت‌های دانش بنیان و فناور را در این شبکه به یکدیگر متصل کنیم از اینرو در این همایش فرصتی را نیز برای صنایع بالغ ایجاد کرده‌ایم. در این همایش به ۱۰ صنعت بالغ این فرصت را داده‌ایم که اولویت‌ها و نیازمندی‌های خودشان را در حوزه هوش مصنوعی و هوشمندسازی صنعتی ارائه دهند.
وی خاطرنشان کرد: در این همایش سعی کرده‌ایم مخاطبان مختلفی را درگیر این موضوع کنیم و از همه دستگاه‌های اجرایی و سیاست‌گذار در حوزه هوش مصنوعی و هوشمندسازی اثرگذار اعم از وزارتخانه‌های مختلف و نهادی ذی ربط همانند نهاد مرتبط با قوه قضاییه برای حضور در این همایش دعوت کرده ایم زیرا موضوع هوش مصنوعی و هوشمندسازی صنعتی موضوعی و صرفاً فنی نیست. همه این بازیگران در این اکوسیستم اثرگذار هستند.
وی در پایان گفت: مدیران تحقیق و توسعه نیز در این همایش حضور خواهند داشت. با پارک‌های علم و فناوری نیز مکاتباتی انجام داده‌ایم و بازخورد‌های خوبی نیز دریافت کرده‌ایم از اینرو شرکت‌های پارکی خوبی که در زمینه هوش مصنوعی و هوشمندسازی فعال هستند در این همایش حضور خواهند داشت. سعی داریم این همایش محلی برای بهم‌رسانی ظرفیت‌ها و توانمندی‌ها و اولویت‌ها و مسائلی باشد که امروز صنایع و دستگاه‌های مختلف با آن مواجه هستند. در این بین رسانه‌ها نقش اطلاع‌رسانی دارند و در تبیین و ترویج این موضوع می‌توانند کمک کنند.
گفتنی است، همایش ملی هوش‌مصنوعی و هوشمندسازی صنایع ۲۸ بهمن ماه با تمرکز بر معرفی پروژه‌های موفق، بررسی ظرفیت‌های راهبردی و به‌همرسانی عرضه و تقاضای فناوری، بستری برای توسعه و به‌کارگیری هوش مصنوعی در صنایع بالغ در چهار حوزه انرژی (نفت، گاز، پتروشیمی و برق)، فینتک و بانکداری، فولاد و صنایع معدنی و تلکام به همت صندوق پژوهش و فناوری اقتصاد دیجیتال و حمایت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، صندوق نوآوری و شکوفایی، شبکه مدیران تحقیق و توسعه و نوآوری در مرکز همایش‌های بین‌المللی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار می‌شود.
گزارش از: فرزانه صدقی
