به گزارش بانگ خبر، از جمله تکالیفی که به واسطه عقد ازدواج، برای زن ایجاد می شود و از حقوق شوهر نیز است، می توان به، مکلف شدن زن به تمکین عام و خاص از همسر خود، یعنی حرف شنوی داشتن از شوهر در تمام امور، زندگی با وی زیر یک سقف و ایجاد رابطه جنسی با او در حد متعارف اشاره کرد.
همچنین از جمله تکالیفی که به واسطه عقد ازدواج دائم برای مرد ایجاد می شود، مکلف شدن او به پرداخت نفقه و مهریه زن است که از جمله حقوق مالی زن در زندگی مشترک محسوب می شود. اما حقوق مالی که مرد به واسطه عقد ازدواج، موظف به پرداخت آنها به زن است، منحصر به مهریه و نفقه نیست و موارد دیگری را نیز شامل می شود.
مهریه، از حقوق مالی زن در زندگی مشترک به واسطه عقد نکاح دائم و موقت است و می تواند شامل هر چیزی باشد که مالیت داشته و دارای منفعت عقلایی است. زنان به محض وقوع عقد نکاح دائم یا موقت، مالک مهر می شوند و می توانند هر تصرفی را که می خواهند، در آن انجام دهند.
یکی دیگر از حقوق مالی زن در زندگی مشترک، نفقه است که در نکاح دائم، بدون نیاز به شرط کردن آن، به محض وقوع عقد و در صورت وجود تمکین عام و خاص زن از مرد، به او تعلق می گیرد؛ اما در عقد موقت صرفا، در صورتی که شرط شده باشد، وجود خواهد داشت.
نفقه شامل خانه ای برای زندگی، اثاثیه منزل، تمامی نیازهای متعارف زن، خوراک و پوشاک، هزینه های درمانی و بهداشتی و مواردی از این دست است و در صورتی که توسط مرد تامین نشود، زن الزامی بر تمکین نخواهد داشت و عدم تمکین در چنین شرایطی، حق نفقه را از او سلب نخواهد کرد.
در صورتی که زن از همسر خود، تمکین عام و خاص داشته، اما مرد اقدام به پرداخت نفقه او نکند، زن می تواند با ثبت دادخواست مطالبه نفقه، اقدام به مطالبه این حق مالی خود کرده و از دادگاه، الزام مرد نسبت به پرداخت نفقه را بخواهد. چنانچه مرد، با وجود داشتن توان مالی، از پرداخت نفقه به زن خودداری کند، زن می تواند، از مرد، شکایت کیفری ترک انفاق کرده و او را به مجازات حبس نیز محکوم کند.
اجرت المثل، مزد کارهایی است که زن در طول زندگی مشترک با همسر خود، به دستور او و بدون قصد تبرع (رایگان بودن) انجام داده است. اجرت المثل در عقد موقت نیز در صورت وجود شرایط آن، وجود خواهد داشت.
مطالبه اجرت المثل در عقد موقت و دائم، منوط به زمان طلاق نیست و زن، هر زمان که بخواهد، می تواند با ثبت دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت، از دادگاه بخواهد تا نسبت به پرداخت آن توسط مرد، حکم صادر کند. در محاسبه اجرت المثل، کارشناس دادگستری، مبلغ آن را بر اساس کارهایی که زن، در زندگی مشترک انجام داده، تعداد فرزندانی که به دنیا آورده و تربیت کرده و اشتغال یا عدم اشتغال او در زندگی مشترک، تعیین خواهد کرد.
این موضوع را هم نباید از قلم انداخت که چنانچه زن اقدام به ترک منزل کرده و به این علت، ناشزه شناخته شود و دادگاه، حکم نشوز وی را صادر کرده باشد، در خصوص ایامی که ترک منزل کرده، از اجرت المثل، بهره نخواهد برد و اجرت المثل او صرفا نسبت به زمان هایی که در منزل حضور داشته و کارهای منزل را انجام داده است، محاسبه خواهد شد.
ارث را هم می توان، یکی از حقوق مالی و سهم زن در زندگی مشترک دانست؛ زوجین در عقد نکاح دائم، برخلاف نکاح موقت، از یکدیگر ارث می برند و در صورتی که شوهر، زودتر از همسر خود فوت کند، زن از او، ارث خواهد برد و حتی می تواند مهریه خود را نیز از ماترک همسر متوفی، مطالبه کند.
اگر شوهر در زمان فوت هیچ فرزندی چه از همسر فعلی و چه از همسر قبلی نداشته باشد و همین طور نوه (اولاد اولاد) نیز نداشته باشد، زن از اموال مرد یک چهارم ارث می برد و اگر مرد در هنگام مرگ فرزندی داشته باشد، زن یک هشتم از اموال مرد ارث می برد.
چنانچه زن فوت کند و دارای فرزند یا فرزندانی نباشد، شوهر نصف اموال زن را به ارث می‌برد و اگر زن وارث دیگری مانند پدر و مادر نداشته باشد نیز بقیه اموال زن برای شوهر خواهد بود. اما اگر زن فوت کند و دارای اولاد یا اولاد اولاد (نوه) باشد شوهر یک چهارم اموال زن را به ارث می‌برد.
حق تنصیف اموال، در صورتی از حقوق مالی زن در زندگی مشترک است، که اولا مرد شرط تنصیف را هنگام عقد ازدواج پذیرفته باشد، ثانیا، با میل و تمایل خودش، اقدام به طلاق همسرش کند و ثالثا، بعد از ازدواج، اموالی داشته باشد که در طول زندگی مشترک، به دست آمده باشند. بحث تنصیف، در طول زندگی، مطرح نیست و صرفا منحصر به زمان طلاق به درخواست مرد است.
از جمله دیگر حقوق مالی زن در زندگی مشترک، بهره مند شدن او از حقوق مستمری همسر فوت شده اش است که این امر، تنها در صورتی محقق می شود که شوهر، مستمری بگیر بوده و فوت کرده باشد. بنابراین بهره مندی زن از این حق نیز همانند ارث، منوط به فوت همسر است. ازدواج مجدد همسر بعد از فوت شوهرش، مانع از تعلق این مستمری به او نخواهد شد.
گزارش از: مهدیه سید میرزایی
