به گزارش بانگ خبر، مطابق بخشنامه رییس قوه قضاییه، برای توقیف اموال بابت مهریه، باید ابتدا از طریق اداره ثبت اقدامات لازم را انجام داد و زمانی که توقیف اموال بابت مهریه از طریق اجرای ثبت امکان پذیر نباشد، زوجه می تواند برای توقیف ملک یا خودرو از طریق دادگاه اقدام کند.
در تعریف مهریه باید گفت مهریه، مالی است که به محض انعقاد عقد ازدواج به مالکیت زن درآمده و او می تواند هر زمان که خواست وجه مهریه را از همسر خود مطالبه کند. البته این موضوع با توجه به اینکه مهریه عندالمطالبه یا مهریه عندالاستطاعه باشد، متفاوت است. در هر حال، گرفتن مهریه حق قانونی زوجه است و او می تواند از طرق قانونی برای مطالبه این حق خود اقدام کند.
در خصوص مطالبه مهریه، معمولا این نگرانی وجود دارد که شوهر به محض اطلاع از اینکه زوجه قصد دریافت مهریه را دارد، اقدام به انتقال اموال خود به اقوام و نزدیکان کرده و برای فرار از دین، اقدام کندد. راه حلی که در این موارد پیش روی زوجه قرار دارد، توقیف اموال برای مهریه است.
توقیف اموال برای مهریه
تا پیش از صدور و ابلاغ بخشنامه رییس قوه قضاییه در سال ۱۳۹۹، روش های توقیف اموال برای مهریه شامل توقیف اموال بابت مهریه از طریق دادگاه و توقیف اموال بابت مهریه از طریق اداره ثبت بود. در چنین وضعیتی، زوجه اختیار داشت که با توجه به وضعیت خود و همسرش، برای توقیف اموال بابت مهریه به هر یک از این مراجع، مراجعه کند. به عنوان مثال، خانمی که همسر وی معمولا برای مقاصد شغلی به دفعات به خارج از کشور سفر می کرد، برای اینکه بتواند به سرعت شوهرش را ممنوع الخروج کند، از روش توقیف اموال بابت مهریه از طریق اداره ثبت استفاده می کرد.
اما صدور و ابلاغ بخشنامه رییس قوه قضاییه در آبان ماه ۹۹ تغییرات اساسی در گرفتن مهریه و روش توقیف اموال بابت مهریه ایجاد کرد. بر اساس این بخشنامه که در انطباق با بند (ب) ماده ۱۱۳ قانون برنامه ششم توسعه صادر و ابلاغ شد:
کلیه بانوانی که برای مطالبه مهریه خود اقدام می کنند، در مرحله اول موظفند تا برای مطالبه مهریه و توقیف اموال بابت مهریه به اداره ثبت مربوطه مراجعه کنند.
اگر اداره ثبت نتواند ظرف مدت دو ماه از ثبت درخواست توقیف اموال بابت مهریه، نسبت به شناسایی لیست اموال قابل توقیف برای مهریه و توقیف اموال شوهر اقدام یا ظرف مدت ۶ ماه نسبت به اجرای مهریه و وصول آن اقدام کند، زوجه می تواند با اخذ گواهی مربوطه از اجرای ثبت، برای مطالبه مهریه به دادگاه خانوده رجوع کند.
دفاتر خدمات قضایی الکترونیک و دادگاه خانواده تا قبل از صدور گواهی فوق، از پذیرش هرگونه دادخواست مطالبه مهریه و توقیف اموال بابت مهریه منع شده اند.
بنابراین توقیف اموال بابت مهریه از طریق اداره ثبت، بر توقیف اموال بابت مهریه از طریق دادگاه مقدم بوده و لزوما باید پیش از آن انجام گیرد.
توقیف اموال برای مهریه از طریق اجرای ثبت
برای توقیف اموال بابت مهریه از طریق اجرای ثبت، متقاضی باید به دفترخانه محل اجرای عقد نکاح مراجعه کرده و درخواست صدور اجراییه کند. سردفتر این درخواست را به آخرین نشانی تعیین شده برای زوج در سند ازدواج ارسال کرده و زوجه را به اداره ثبت مربوطه برای تشکیل پرونده هدایت می کند.
زوجه با در دست داشتن اجراییه صادرشده و قبض ارسال اطلاعیه برای زوج و سایر اسناد و مدارک لازم یعنی شناسنامه، کارت ملی و سند ازدواج به اداره ثبت مربوطه مراجعه کرده و پس از تشکیل پرونده اجرایی برای اجرای مهریه، یک نسخه از اجراییه برای زوج ارسال شده و به وی مهلت داده می شود تا ظرف ۱۰ روز برای پرداخت مهریه یا معرفی مال اقدام کند.
پس از بازگشت پاسخ ابلاغیه، چنانچه شوهر ظرف ۱۰ روز از ابلاغ برای پرداخت مهریه یا معرفی مال اقدام نکند، زوجه می تواند برای درخواست توقیف اموال بابت مهریه از طریق اداره ثبت اقدام کند. در این مرحله چنانچه مالی اعم از اموال منقول و غیرمنقول، در مالکیت شوهر بوده و ضمنا جزء اموال غیرقابل توقیف یا مستثنیات دین نباشد، زوجه می تواند برای توقیف آن اموال و فروش آن و وصول مهریه از طریق اجرای ثبت اقدام کند. هزینه اجرای مهریه و توقیف اموال برای مهریه از طریق اجرای ثبت، نیم عشر یا یک بیستم مهریه مطالبه شده است.
توقیف اموال برای مهریه از طریق دادگاه
اگر اداره ثبت نتواند ظرف مدت دو ماه از ثبت درخواست توقیف اموال بابت مهریه، نسبت به شناسایی و توقیف اموال شوهر اقدام یا ظرف مدت ۶ ماه نسبت به اجرای سند ازدواج و وصول مهریه اقدام کند، زوجه می تواند با اخذ گواهی مربوطه از اجرای ثبت، برای گرفتن مهریه به دادگاه خانوده رجوع کند. توقیف اموال برای مهریه از طریق دادگاه، مطابق راهنمای زیر است:
زوجه موظف است با اخذ گواهی مربوطه از اداره ثبت، با در دست داشتن مدارک لازم یعنی گواهی اداره ثبت، شناسنامه، کارت ملی و سند ازدواج به یکی از دفاتر خدمات قضایی الکترونیک مراجعه کرده و دادخواست مطالبه مهریه و توقیف اموال بابت مهریه را ثبت کند.
در این مرحله اگر میزان مهریه زوجه تا ۲۰ میلیون تومان باشد، دادخواست مهریه برای شورای حل اختلاف ارسال می شود؛ اما در حالتی که میزان مهریه بیش از ۲۰ میلیون تومان باشد، دادخواست برای دادگاه خانواده ارسال می شود.
نکته ای که باید به آن توجه شود، این است که چون در مرحله توقیف اموال بابت مهریه از طریق اداره ثبت، مالی از شوهر به دست نیامده و زوجه به اجبار به دادگاه مراجعه کرده، در این مرحله نیز بعید است مالی از زوج به دست آید. با این وجود از آنجایی که ممکن است در فاصله اجرای ثبت تا توقیف اموال بابت مهریه از طریق دادگاه، مال یا اموالی به طریقی مانند ارث وارد دارایی زوج شود، در این مرحله نیز امکان درخواست توقیف اموال بابت مهریه وجود دارد.
دادگاه خانواده با وصول دادخواست مهریه، اقدام به تعیین وقت دادرسی کرده و در یک جلسه به تقاضای مهریه رسیدگی و به صدور رای اقدام می کند.
رای مهریه، پس از گذشت ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ به شوهر در سامانه ثنا یا در صورت تجدیدنظر خواهی، پس از صدور رای دادگاه تجدید نظر قطعی بوده و می توان برای اجرای آن اقدام کرد.
در مرحله اجرا زوجه می تواند در صورتی که در این فاصله به اموالی از زوج دسترسی یافته و تا تاریخ اجرا هنوز درخواست تامین خواسته نداده باشد، برای ارائه درخواست توقیف اموال بابت مهریه از طریق دادگاه و فروش آن اموال از طریق مزایده و وصول مهریه خود اقدام کند.
گزارش از: مهدیه سید میرزایی
