بانگ خبر/قم در نشست تخصصی بانگ خبر، تأثیر و جریان‌های روشنفکری و دانشگاهی، مدیریت افکار عمومی در فضای سایبری، توده‌های اجتماعی و رسانه، زنان و دختران در رسانه و نقش رسانه‌ای حوزویان در انتخابات بررسی و واکاوی شد.
روح‌الله عابدی دانشجوی دکتری مدیریت رسانه در میزگرد انتخاباتی بانگ خبر که با همکاری دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار شد، با عنوان «انتخاب ۱۴ در سپهر رسانه‌ای ایران، اظهار کرد: در حال حاضر مسأله انتخابات ریاست جمهوری باعث شد یکسری مسائل پشت پرده و مواردی که حاکمیت و بخش بزرگی از جامعه سعی می‌کرد به بیان‌های مختلف آن را نادیده بگیرد به شکل بسیار واضح و غیر قابل انکاری خود را نشان داد و آن مسأله مشارکت در انتخابات است که بخشی از مردم نشان دادند که تمایلی به اصولگرایی و اصلاح طلبی ندارند.
وی اهمیت مسئله تفکر اخلاقی و اسلامی در جذب آرای مردم مورد توجه قرار داد و گفت: یکی از خصوصیات چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری این بود که مردم زمانی در این انتخابات شرکت کردند که حداکثر حضور مردم در شبکه‌های اجتماعی را شاهد بودیم.
عابدی بیان کرد: شما اگر در دانشگاه دقتی داشته باشید سکولاریزه ترین رشته شاید هنر باشد اما در مسجد شیخ لطف الله اصفهان زمانی که اسلام و هنر تلفیق می‌شوند این شاهکار را خلق می‌کند که باعث شگفتی مردم و بازدیدکنندگان می‌شود.
این دانشجوی دکتری ادامه داد: این مسجد و گنبد یک نماد بسیار زیبا از مسیر انسان به سمت خداوند است؛ یعنی حرکت از کثرت به سمت وحدت، لذا انسان از یک نقطه‌ای که حداکثر تکثر در آن دیده می‌شود حرکت می‌کند و قرار است به آن وحدت محض برسد و این یک نقشه راه است.
وی عنوان کرد: فضای مجازی و سایبری در پایین‌ترین نقطه قرار دارد یعنی تکثر محض، شما با حجم انبوهی از دیتا مواجه می‌شوید که اگر کسی مراجعه کند در آن حجم از اطلاعات گم خواهد شد.
فضای مجازی و سایبری تکثر محض است
عابدی یادآور شد: فضای مجازی در پایین‌ترین طبقه هرم حرکت انسان است؛ و اگر بخواهیم جامعه ما تعالی پیدا کند باید از طبقه فضای مجازی و رسانه فاصله بگیرد و به سمت وحدت حرکت کند، یعنی تکثر افسارگسیخته در شبکه اجتماعی محدود و در واقع فضای رسانه مدیریت شود.
این کارشناس حوزه رسانه تصریح کرد: طرف مقابل فرهنگ ما می‌خواهد جامعه انسانی را به سمت توسعه وهم و تخیل ببرد و ما می‌خواهیم به سمت توسعه تفکر، اندیشه و در نهایت شهود و عرفان هدایت کنیم.
وی گفت: ما به عنوان نماینده انقلاب اسلامی باید مشاهده کنیم در کجای این پازل قرار داریم ما در فضای استدلال و فقه قرار داریم، اما در دنیای نفس که در تکثر محض قرار دارد بسیاری از مردم جامعه مسخ شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی می‌شوند، زبان یکدیگر را به هیچ عنوان نمی‌فهمند برای اثبات این مسئله هزاران مقاله می‌توان نوشت.
عابدی گفت: زبان افرادی که در بالا (عرفان) هستند و زبان افرادی که در میانه (اندیشه و استدلال) هستند و زبان افرادی که در پایین هستند متفاوت است؛ زمانی که فضای سایبری نبود استدلالیون عرفا را تکفیر می‌کردند و بالعکس، و مردم نیز از هر دو فراری بودند و این داستان تاریخی ادامه دارد، لذا فضای مجازی آمده است این فاصله و گسست انسانی که در تکثرها وجود دارد را بیشتر کرده است.
وی افزود: راه حل موجود برای اینکه بتوانیم با مردم ارتباط برقرار کنیم و هر چه این شبکه ها گسترش پیدا می‌کند آراء کاهش پیدا نکند و فاصله از معنویت و عرفان و اندیشیدن بیشتر نشود سفرهای چهارگانه ملاصدرا است که شهید مطهری تصمیم داشت که این سفر چهارگانه را تبدیل به یک برنامه برای جامعه اسلامی کند.
عابدی گفت: ما باید بتوانیم خصوصیت جامعه‌ای که در پایین این هرم زندگی می‌کند را پیدا کنیم، این جامعه به جای اینکه از عقل تبعیت کند اول با احساسات تصمیم گیری می‌کند و بعد با فکر این تصمیمات احساسی را توجیه می‌کند و لذا هر چه با استدلال صحبت کنید به نتیجه نمی‌رسید اقناع سازی این طیف فایده‌ای ندارد؛ تمام افراد این جامعه اسیر هورمون دوپامین هستند و اگر این هورمون مدیریت شود کنترل جامعه سخت نمی‌شود.
این دانشجوی دکتری اظهار کرد: با ترشح این هورمون به راحتی می‌شود اقناع سازی کرد مثل خوراکی‌های خوشمزه، حرف‌های زیبا این‌ها باعث ترشح این هورمون می‌شود؛ بنابراین باید محتوایی تولید کنید با محوریت اینکه وقتی مردم رسانه شما را باز می‌کنند دوپامین ترشح شود و با این مسئله تحول عظیمی اتفاق می‌افتد.
در ادامه این نشست محمد حسنی مدیر بخش فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی مرکز رسانه حوزه علمیه در رابطه با حوزویان و نقش آنان در انتخابات با نگاهی به حوزه رسانه بیان کرد: حوزه به معنای واقعی خود و ماهیت اصلی آن که برگرفته از مکتب اهل بیت(ع) است قدیمی‌ترین رسانه دینی و اسلامی بوده از آن همان ابتدای امر با وجود اینکه مفاهیم رسانه‌ای امروز تدوین و وضع نشده بود، کار رسانه‌ای خودش را با منبر شروع می‌کند.
مولفه اخلاق؛ حلقه مفقوده رسانه امروز
حسنی افزود: منبر قدیمی‌ترین ابزار رسانه‌ای بوده که از زمان پیامبر(ص) وجود داشته و اهدافی که یک باید رسانه دنبال کند در منبر محقق شده است و در مباحث آموزش، رشد و تعالی مردم و حضور در وظیفه اجتماعی خود در حال نقش آفرینی بوده است؛ لذا در وهله اول اهل بیت(ع) و بعد آن علمای ما میراث دار جایگاه چنین رسانه‌ای بوده‌اند.
این کارشناس در حوزه رسانه اضافه کرد: عملاً حوزویان و این راویان دین همیشه همراه با حاکمیت و مردم دیده‌ایم و دوران ۴۰ ساله بعد انقلاب حوزه به حاکمیت و مردم به عنوان دو بال نگاه کرده است و با در نظر گرفتن مولفه اخلاق کار رسانه‌ای را انجام داده است.
وی بیان کرد: فقره مفقود رسانه آن چیزی که امروز در اطراف خودمان شاهد هستیم نبود اخلاق است اما حوزه و حوزویان تلاش کردند تا مفهوم اخلاق رعایت شود.
حسنی گفت: رسانه تلاش می‌کند با بی اخلاقی، هوچی گری توجه مخاطب را جلب کند چیزی که مردم ما در این دو هفته در برنامه‌های انتخاباتی شاهد آن بودند؛ با بدرفتاری و بی اخلاقی تلاش می‌شد تا برد رسانه‌ای خود را بیشتر کنند.
وی تصریح کرد: حوزویان ما تلاش می‌کنند که در انجام کار رسانه هدفشان جلب مخاطب به خودشان نباشد بلکه حقیقت واقعی باشد آنچه که در رسانه فعلی شاهد آن نیستیم؛ این اخلاق برگرفته از رفتار اهل بیت(ع) است ائمه ما خودشان مقصد نبودن خود آنان گذرگاه بودند و لذا وقتی به رسانه با این نگاه بپردازیم با بی اخلاقی مواجه نمی‌شویم.
حسنی ادامه داد: سال ۷۶ در انتخاباتی که اتفاق افتاد و اولین ورود مقوله رسانه به انتخابات بود ما شاهد بودیم کاندیدی که از رسانه استفاده کرد باعث شد نتیجه انتخابات به نحوی رقم بخورد که با مناسبت و تحلیل ها مطابقت نداشته باشد این انتظار وجود داشت در این انتخابات از هوش مصنوعی به عنوان یک شگفتی استفاده شود که انجام نشده است.
وی یادآور شد: ما هیچ سفارشی از سمت هیچ کدام از کاندیداها از سامانه‌های نظرسنجی نداشتیم ولی برعکس به سامانه‌های داده‌کاوی رجوع کردند و نتیجه گیری آنان نسبت به همین سامانه انجام شد؛ خروجی این داده کاوی‌ها ملاک تصمیم ستادهای انتخاباتی کاندیداها شد و لذا تفاوت فاحش بین درصدها و آمارها خروجی بود که به دست آمد.
این کارشناس حوزه رسانه بیان کرد: دلیل تفاوت بین درصدها و آمارها در این انتخابات این بود که ما یکدفعه از فضای حقیقی به فضای مجازی رو آوردیم و واقعیت‌های جامعه را فراموش کردیم و اتفاقات داخل فضای مجازی را مورد بررسی و اهمیت قرار داده‌ایم.
حسنی اظهار کرد: روحانیت بر خلاف اتفاقاتی که در هفته گذشته رخ داد و اینکه کاندیدها به دنبال تخریب بودند و با لگد زدن به دستاوردهای انقلاب به دنبال جذب مخاطب بودند روحانیت نشان داد همیشه مسئولیت کارها و وظایف خود را بر عهده می‌گیرد و نسبتاً به آن پاسخگو است؛ لذا به عقیده بنده مهم‌ترین قشری که توانسته ارتباط خود را با حاکمیت و مردم حفظ کند نهاد روحانیت و حوزه بوده است و برای پیشبرد اهداف خود هیچ زمانی نسبت به این دو بال جسارت و اهانت نکرده است.
وی بیان کرد: اگر قرار بود در طول این ۴۰ سال نهاد حوزه در قالب تهاجمی حرکت کند از همه اقشار دیگه امکانات بیشتری داشته است و اگر می‌خواست می‌توانست تهاجمی عمل کند زیرا حوزه هزاران ساعت مطالعات و تحقیقات و منبرها داشته است اما هیچ گاه تلاش نکرده از این ابزارهای رسانه‌ای خودش و منبرها و ظرفیت‌ها سوء استفاده کند.
قوم زدگی در انتخابات یک فرآیند اشتباه است
همچنین در این نشست محمد زارعی پژوهشگر رسانه در محور مردم، رسانه و انتخابات، گفت: از ابتدای جمهوری اسلامی و ورود امام به ایران بعد از دو ماه همه پرسی انجام شد و نظام اسلامی به همه پرسی گذاشته شد و ما به حکومت انقلاب اسلامی رسیدیم و از آن موقع تمامی انتخابات برگزار گردیده است؛ اما مشارکت‌ها برای ما از طرف نظام و از طرف مردم پیام دارد.
زارعی ادامه داد: چه می‌شود که مردم این حجم از خدمت و سفرهای استانی و احیای کارخانه‌ها، حجم ساخت مسکن ملی، کاهش بیکاری، جذب دانشجو معلم، تولید سه برابری خودرو اتفاقاتی است که در دولت سیزدهم انجام شده است اما مردم چه عکس العملی نسبت به این خدمات داشته‌اند؟
وی تصریح کرد: مردم در حال حاضر در یک جنگ شناختی حضور دارند؛ هدف از این جنگ نفوذ تاثیرگذاری بر ذهن و اعتقادات است، از محتوای تقلبی، شایعه و انتشار آن به صورت همگانی استفاده می‌کنند و باعث سردرگمی مردم می‌شوند.
زارعی افزود: آموزش و آگاهی، تشویق به تحلیل منابع معتبر خبری، تحلیل منابع اطلاعاتی، ارزیابی مستقل، تشویق به فعالیت‌های مدنی از طریق افزایش شفافیت، ترویج ارتباط مستقیم با کاندیداها، ایجاد شبکه‌های اطلاع رسانی مستقل، رسالت رسانه‌ها در عرصه انتخابات است.
فاطمه حیدری مدیر روابط عمومی جامعه الزهرا(س) نیز در این نشست در رابطه با نشاط سیاسی زنان در انتخابات، تاکید کرد: وقتی می‌گوییم انتخابات در مورد واژه انتخاب صحبت می‌کنیم که محصول فرآیندی است که فرد با استفاده از قضاوت‌هایش به تصمیم‌گیری می‌رسد و در نهایت عواملی بر انتخاب آن فرد اثر می‌گذارد.
زنان در بحث انتخابات دنبال شادی شماری هستند
وی ادامه داد: دو عامل مهم در حوزه انتخابات تاثیر مهمی دارد یکی بحث احساس آزادی انتخاب و دیگری مسئولیت انتخاب است.
مدیر روابط عمومی جامعه الزهرا(س) مسئولیت در حوزه انتخاب را مورد توجه قرار داد و گفت: کشور ما یک مدل جمع گرایی در کارهای خود دارد و باعث یک‌رنگی در جامعه می‌شود یعنی آدم‌ها تصمیم می‌گیرند در یک گروه به تصمیم برسند و علاقه دارند یک هویت جمعی را دریافت کنند و کنش خود را به یک کنش اجتماعی متصل کنند.
حیدری یادآور شد: در زنان این مسئله پررنگ تر می‌شود به علت این همرنگی و ابعاد احساسی در خانم‌ها شاهد هستیم این مدل روانشناسی اجتماعی رنگ متفاوت تری می‌گیرد و انتخاب‌ها احساسی تر هستند.
وی تصریح کرد: در بحث انتخابات زنان دنبال شادی شماری هستند، یعنی نگاه می‌کنند مناظرات، تبلیغات و پیام‌ها چند درصد مطالب در انتخاب آنان را دچار شادی و غم می‌کند، لذا به طور مصداقی انتخاب هر جناح به عنوان ریاست جمهوری چه مقدار شادی و غم را برای جامعه زنان فراهم می‌کند.
حیدری گفت:ملاک جمع‌آوری اطلاعات در مخاطب به خصوص خانم‌ها این است که زمانی که انتخاب ما به بار نشست چه مقدار شادی برای ما به بار می‌آورد؛ وقتی در فضای شادی شماری در حال انتخاب هستیم حجم زیاد اطلاعات و محدودیت فرصت امکان رصد و انتخاب درست را از ما می‌گیرد.
این کارشناس حوزه رسانه اظهار کرد: محتوای پیام‌هایی که بار هیجانی بالایی دارند مهم می‌شوند و برجسته‌تر عمل می‌کنند و با آمارهای و اطلاعات دقیق طرف مقابل اقناع نمی‌شود.
وی با اشاره به بحث آماده‌سازی و دسترس پذیری، بیان کرد: رسانه وارد فضایی می‌شود که این تصمیم‌ها تحت تاثیر مثبت‌ها و منفی‌هایی که ایجاد می‌شود قرار گیرد؛ لذا در بُعد احساسی و عاطفی خانم‌ها کاملاً سبد رأی متفاوت می‌شود.
مدیر روابط عمومی جامعه الزهرا(س) مهم‌ترین عامل مداخله‌گر در بحث مشارکت را عوامل روحی خانم‌ها دانست و افزود: عموما خانم‌ها در مناظرات به دنبال مسأله خود می‌گردند؛ بنابراین با استفاده از تکرار پیام و برجسته سازی کلیدواژه‌هایی که خانم‌ها حساس هستند متوجه حرکت در این قشر می‌شویم.
وی گفت: به طور کلی در حوزه زنان هر دو کاندیدای ما در مسأله زنان نمره قابل قبولی دریافت نمی‌کنند؛ از طرفی در دولت سیزدهم متأسفانه رسانه‌ی ضعیفی داشتیم که خدمات این دولت در حوزه زنان آنچنان دیده نشده و لذا باورپذیری خانم‌ها کمتر شده است.
حیدری تاکید کرد: ابعاد روان شناختی خانم‌ها اگر در مسأله مهمی مثل انتخابات دیده نشود باعث می‌شود رسانه ضریب متنابهی را به برخی موضوعات در حوزه زنان دهد و غفلت ما از این مسئله منجر به باخت سیاسی شود.
وی بیان کرد: باید توجه شود که خانم‌ها در تصمیم گیری‌های خود به دنبال آمار و اطلاعات نیستند، توجه کنید که دختران کاندیدها چقدر توانستند زنان را همراه خود کنند و به این می‌رسیم که باورپذیری زنان در این حوزه بسیار کم بود.
مدیر روابط عمومی جامعه الزهرا(س) در پایان تصریح کرد: مطالبات زنان باید شناسایی شود و نگاه شایسته سالاری جایگاه جنسیتی را بگیرد، همچنین توجه کنیم مطالباتی که به صورت واقعی و حقیقی انجام شده است را رسانه‌ای کنیم.
رسانه و دانشگاه حلقه‌های مفقوده این جامعه هستند
همچنین در پایان این نشست سیدرضا سجادی معاون دانشکده رسانه و ارتباطات دانشگاه ادیان و مذاهب قم، گفت: دغدغه اصلی آسیب شناسی کاهش مشارکت در انتخابات است؛ با پیروزی انقلاب یک گفتمان و دو خورده گفتمان اصولگرا و اصلاح‌طلب شکل گرفت، در حال حاضر با یک گفتمان انقلاب و یک گفتمان غرب‌گرا روبه‌رو هستیم این اساسی‌ترین دلیل برای مشارکت پایین است.
وی عنوان کرد: گفتمان انقلاب، گفتمانی است که امام خمینی(ره)، شهدا و مقام معظم رهبری آن را توزیع کردند و لذا در این سال‌ها مقام معظم رهبری بدون کم و کاست بر مشارکت حداکثری تاکید دارند؛ زیرا هر حاکمیتی نیاز به مشارکت بالا دارد و اساس مشارکت است.
سجادی اظهار کرد: رسانه و دانشگاه حلقه‌های مفقوده این جامعه هستند؛ دانشگاه باید به عنوان نهاد واسط تنظیم کننده قدرت باشد اما این نقش خود را از دست داده است.
وی با بیان اینکه انتخابات به مثابه یک امر سیاسی برای تغییر و تحول در جامعه مدنی اثرگذار است، گفت: تصمیم گیری‌ها و انتخاب باید بر اساس عقل و سیاست باشد.
انتهای پیام
