بانگ خبر، متاسفانه ۲۰ درصد داروهای مصرفی دربین مردم ایران بدون تجویز پزشک وبه صورت خودسرانه مصرف می‌شود و به دنبال آن سالانه حدود ۱۰ هزار مورد دچار عارضه می شوند.مصرف خودسرانه دارو؛ مساله ای است که تقریبا همه افراد جامعه آن را تجربه کرده اند، از مصرف داروهای مُسکن گرفته تا قرص سرما خوردگی و آنتی بیوتیک ها، از اینرو کشور ما به لحاظ مصرف دارو و نرخ مصرف خودسرانه دارونسبت به متوسط جهانی، تقریبا سه برابر است.
به گفته متخصصان سلامت،هر ایرانی به‌طور متوسط در طی یک سال ۳۳۹ بار دارو مصرف می‌کند. سرانه مصرف داروهای تزریقی در ایران حدود ۴/ ۱۱ درصد است، که تقریبا چهار برابر این میزان در جوامع توسعه‌یافته است. گفته می شود درمجموع حدود ۴۰ درصد از مردم ایران به‌صورت خودسرانه دارو مصرف می‌کنند. میانگین اقلام دارویی در جهان حدود۲ قلم دارو در هرنسخه است و این میزان در ایران۳ تا ۴ قلم است.
وزیر بهداشت چندی پیش درباره تجویز دارو و نسخه‌نویسی به دارونامه رسمی ایران که چندی پیش از آن رونمایی شد، اشاره کرد وگفت: فرهنگ مصرف دارو درایران، نیاز به اصلاح دارد و پزشکان باید خود را متعهد بدانند که خارج از این دارونامه، دارویی تجویز نکنند و مانند همه کشورهای جهان پایبندی به دارونامه باشند وآن را رعایت کنند.
وی گفت: متاسفانه در کشور ما این سختگیری وجود ندارد و برخی از همکاران ما طبق دارونامه عمل نمی‌کنند که همین موضوع ممکن است باعث سرگردانی بیماران در یافتن دارو شودو همچنین ما بیش از ٣٠٠ متخصص طب ایرانی را تربیت کرده‌ایم و باید دانست که طب غربی یا سنتی هیچ کدام همه بیماری ها را درمان نمی کنند و این دو طب، مکمل هم هستند. زمانی در حوزه درمان سنتی از برترهای دنیا بودیم و امروز هند در جایگاه نخست طب سنتی قرار دارد و ما باید تولید داروهای گیاهی را تقویت کنیم.
مصرف خودسرانه دارو در بین افراد باسواد بیشتر است
نکته جالب و قابل توجه اینجاست که طبق بررسی‌های صورت گرفته، خود درمانی در گروه‌های باسواد جامعه از گروه‌های بی‌سواد بیشتر است.البته براساس گفته کارشناسان علوم رفتاری مشکلات زندگی مدرن عامل مصرف بی‌رویه دارو در کشور است. داروهایی همچون مسکن‌ها و آرام‌بخش‌ها در کیف هرفردی دیده می‌شود؛ این امر نشان از اثر فشارهای روحی زندگی مدرن بر افراد جامعه است که منجر به گرایش افراد به دارو برای تحمل شرایط ومشکلاتی چون ترافیک، ازدحام، مسائل کاری و خانوادگی است و برای تسکین این دردها چاره‌ای جز توسل به داروها باقی نمی‌ماند.
کمک داروخانه‌ها به مصرف خودسرانه دارو
مصرف خودسرانه دارو عوامل بسیاری دارد که یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین دلایل آن داروخانه‌ها هستند؛ یعنی داروخانه‌ها به راحتی دارو را در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند که برای جلوگیری از این اتفاق باید نظارت جدی بر داروخانه ها وجود داشته باشد.
بیشترپزشکان معتقدند ما باید در کشورازظرفیت داروهای گیاهی استفاده کنیم. عرضه خام و نپخته داروها سبب بی‌رغبتی می‌شود. اگر ما از بسته‌بندی خوبی برای این دسته از داروها استفاده کنیم کمک شایانی به سلامت کشورمی‌کنیم و از عوارض دارویی کمتری نیزرنج خواهیم برد.
تاثیر نظام بیمه‌ای ناکارآمد در مصرف دارو
به گفته پزشکان و کارشناسان، نظام بیمه‌ای ناکارآمد هم ازجمله عوامل مهم درافزایش خوددرمانی وخودسرانه دارویی در ایران است.برخی از بیماران تحت پوشش بیمه ی خاصی نیستند وهمچنین بعضی از داروها هم مشمول بیمه نمی‌شوند و از این رو بیمار خود شخصا اقدام به تهیه دارو می‌کند.
رتبه بیستم ایران در مصرف دارو در جهان
به هر رو بحران مصرف دارو درایران به عنوان تهدید جدی باید مورد توجه مسوولان قرارگیرد تا با اتخاذ تدابیری برای افزایش سلامت و پیشگیری ازبیماری جامعه را به سمت کاهش مصرف داروپیش بروند، با این هدف سرانه سلامت میان ایرانیان افزایش یافته و ضررهای اقتصادی هم کاهش می‌یابد.
اگر چه مصرف بجا و درست یک دارو سلامت را به فرد باز می گرداند، اما مصرف نادرست و زیاد از حد همان دارونیز می تواند پيامدهای ناگواری در پي داشته باشد. در حال حاضر مسکن ها، داروهای تزريقی و آنتی بيوتيک ها بيشترين سهم را در مصرف خودسرانه به خود اختصاص داده اند. غافل از این که اکثر داروها در اثر مصرف نامتعارف و خودسرانه عوارض جانبی قابل توجهی از قبیل مشکلات کبدی، کليوی، شکنندگی استخوان و غيره را به همراه دارد.
ایران در فهرست پرمصرف کننده ترین داروهای تزریقی در جهان قرار گرفته است که این به فرهنگ اشتباه ايرانی ها که داروهای تزريقی خيلی سريع تر از داروهای خوراکی جواب مي دهد باز می گردد. محبوبيت عجيب انواع آمپول ها در ايران باعث شده است که ۴۵ درصد اقلام دارويی تجويز شده در نسخه ها توسط پزشكان، از رده داروهای تزريقی باشد.
از طرفی سبک زندگی غلط و مصرف گرایانه در کشور ما باعث شده است که افراد به سرعت به قرص وابسته شوند بدون اینکه برای علاج واقعی از روش های زيرساختی و بنيادی بهره ببرند، لذا تغيير سبک زندگی روشی کاربردی در سلامت فردی به همراه دارد.
گزارش از: لیلا الیاسی
