بانگ خبر، بر اساس مطالعات شیوع‌شناسی که در دهه ۹۰ در مورد سوء مصرف مواد مخدر در ایران انجام شد ماده مخدر «گل» یا «ماریجوانا» جز ۱۰ ماده مخدر مصرفی در ایران و در رتبه ۶ و ۷ قرار داشت و این درحالیست که طبق اعلام فرزانه سهرابی- معاون پژوهشی موسسه کادراس، امروزه مصرف ماده مخدر گل پس از تریاک و شیشه در کشور در رتبه سوم قرار گرفته است.
گزارش‌های جهانی نیز حکایت از افزایش مصرف کانابیس در دنیا دارد به گونه‌ای که تهمینه باهری- مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر به تازگی به بانگ خبر گفته که به طور کلی تعداد مصرف‌کنندگان مواد مخدر طی یک دهه گذشته در مقایسه با دهه گذشته حاکی از افزایش ۲۳ درصدی مصرف مواد مخدر در جهان است، این درحالیست که مصرف کانابیس در صدر مصرف مواد مخدر در جهان قرار دارد.
براساس گزارشات جهانی، ۲۹۶ میلیون نفر در جهان مواد مخدر مصرف می‌کنند که از این تعداد ۲۱۹ میلیون نفر مصرف‌کننده کانابیس هستند، اما گل و شیشه چه موادی هستند و مصرف آنها چه عوارضی دارد؟.
گل؛ اسمی خوشایند با عوارضی خطرناک
گل، حشیش، گراس و ماریجوانا اسامی مختلف از قسمت‌های مختلف یک گیاه با اثراتی تقریبا مشابه علف هستند. حشیش یا گل در دسته
مواد توهم‌زاست که از گیاه شاهدانه به دست می‌آید. هر قسمت از گیاه شاهدانه دارای اثرات توهم‌زایی است اما در گل، اثرات توهم‌زایی ۷ برابر بیشتر است که این ناشی از دست کاری‌های ژنتیکی در گیاه است.
در این میان، افزایش اشتها، قرمزی چشم‌ها، خنده‌های جنون‌آور و توهم از اثرات و عوارض مصرف این ماده است.
گل؛ بخش‌های مسئول آرام‌بخشی مغز را فلج می‌کند و خود جایگزین آن می‌شود، بنابراین با مصرف نکردن این ماده، فرد دچار اضطراب شدید، بی‌قراری، وحشت‌زدگی، تپش قلب شدید و… می‌شود. یعنی اگر ماده یک ساعت دیرتر از موعد به فرد برسد شروع به پرخاشگری می‌کند و شخص به «سندرم بی‌انگیزگی» مبتلا می‌شود. این افراد نسبت به تحولاتی که در اجتماع رخ می‌دهد به شدت بی‌تفاوت هستند.
مصرف شیشه و عوارض آن
مت‌آمفتامین یا شیشه نیز ماده محرک بسیار اعتیادآوری است که سیستم اعصاب مرکزی یعنی مغز و نخاع را شدیدا تحت تاثیر قرار می‌دهد. شیشه اثرات روحی و روانی دارد و با اینکه فرد ابتدا برای کاهش تنش و اضطراب از آنها استفاده می‌کند، اما به مرور زمان موجب تخریب بخش‌هایی از مغز می‌شود.
در ابتدا سوء مصرف شیشه باعث می‌شود که تجربه‌های لذت‌بخش با شدت بیشتری احساس شوند. فرضا اگر شما از شنیدن یک موسیقی لذت می‌برید و محو آن می‌شوید شخصی که از آن ماده محرک استفاده کرده است روی نت‌های آن موسیقی پا می‌گذارد و همراه با آن به پرواز در می‌آید؛ قدرت تمرکز و اعتماد بنفس در چنین فردی به شدت بالا می‌رود، خطر را از خود دور می‌داند.
یکی از رفتارهای پر خطر پس از مصرف شیشه رفتارهای جنسی پرخطر است که احتمال ابتلا به ایدز را افزایش می‌دهد.
اثرات مصرف شیشه بر روی مغز و عوارض آن
مصرف شیشه باعث ایجاد توهم و هذیان در فرد مصرف‌کننده می‌شود. مصرف این مواد باعث تغییر نوروترانسمیترها یا میانجی‌های شیمیایی در مغز و موجب توهم و هذیان در فرد می‌شود. فرد با این توهمات، دست به اعمال غیرعادی می‌زند و ممکن است احساس کند بال دارد، پرنده است و از پنجره خود را پایین بیندازد.
ایجاد بدبینی شدید، بی‌خوابی، بی‌قراری، اضطراب، پرخاشگری، کاهش اشتها و کاهش شدید وزن، کاهش حجم عضلات، ایجاد وسواس شست
و شو، مشکلات کبدی و ریوی از دیگر عوارض مصرف شیشه هستند.
درمان مصرف شیشه
درمان مواد محرک از جمله شیشه از مشکل‌ترین درمان‌های سوء مصرف مواد است و نیاز به تیم مجرب دارد. بر اساس مدت، مقدار، نوع و روش مصرف ممکن است فرد نیاز به درمان دارویی یا بستری و یا به صورت درمان سرپایی داشته باشد. اختلالات روانپزشکی بیمار باید توسط روان پزشک آشنا به درمان سوء مصرف مواد بررسی و تحت درمان قرار گیرد به دنبال درمان یا همزمان باید آموزش خانواده، آموزش مهارت‌های بهبودی اولیه و پیشگیری از بازگشت و رفتار درمانی انجام شود.
نقش خانواده در پیشگیری از مصرف مواد مخدر
اما برای پیشگیری از مصرف مواد مخدر توسط افراد، «خانواده» یکی از مهم‌ترین عوامل در پیشگیری محسوب می‌شود، چراکه والدین موثرترین افراد زندگی کودکان هستند و از ابتدای زندگی او به فرد دسترسی دارند، آنها مهم‌ترین الگوی رفتاری فرزندان هستند و سوم آن که بهترین زمان برای پیشگیری اولیه از مصرف مواد، سال‌های زندگی فرد در خانواده یعنی از کودکی و نوجوانی است.
چند مهارت اساسی برای سالم نگهداشتن فرزندان از اعتیاد و استحکام و ثبات خانواده
ارتباط خوبی با فرزندانمان برقرار کنیم و آن را حفظ کنیم
به جای نصیحت و موعظه، احساسات فرزندانمان را درک کنیم و به آنها احترام بگذاریم. این موضوع بسیار بدیهی در اکثر خانواده‌ها به دلایل مختلف از جمله ساعات طولانی کار هر یک از والدین فراموش می‌شود.
والدین باید سعی کنند هر روز حداقل دقایقی را جهت گفتگو با هر یک از فرزندان اختصاص دهند. همچنین ضمن ایجاد شرایط مناسب از فرزندانشان بخواهند پرسش‌هایشان را مطرح کنند و راجع به دیدگاهها، اهداف، علائق و آرزوهای خود صحبت کنند.
گوش کردن فعال را تمرین کنیم
برای گوش کردن فعال مهم است که وقتی فرزندان می‌خواهند صحبت کنند، فعالیت‌هایی مثل تماشای تلویزیون، خواندن روزنامه یا کار منزل را قطع کنند. رویشان را به سوی او برگردانند و با ارتباط چشمی مناسب به وی نشان دهند که به گفته‌هایش توجه دارند.
سوال کردن و نظرخواهی را فراموش نکنیم
وقتی کودک فکر می‌کند به نظراتش اهمیت داده می‌شود، در گفتگوها و اظهارنظرها مشارکت می‌کند. از همین رو هم در مورد مسائل روزمره و هم درباره تصمیمات خانوادگی نظرخواهی شود.
بیشتر تشویق کنیم تا انتقاد
یادآوری توانایی‌ها و صفات خوب کودکان به آنها کمک می‌کند ارزش‌های خود را بهتر بشناسند و اعتماد بنفس داشته باشند. تاکید بر صفات منفی و نقاط ضعف به صورت تکراری و با لحن سرزنش‌آمیز کمکی نخواهد کرد، بلکه فرزندان را از والدین دور می‌کند.
حواسمان به کنجکاوی کودکان باشد
بسیاری از کودکان و نوجوانان نسبت به مواد مخدر کنجکاو هستند و برخی به خاطر ارضای حس کنجکاوی مواد مصرف می‌کنند. از همین رو لازم است والدین راجع به موادی که ممکن است فرزندانشان با آنها مواجه شوند آشنایی داشته باشند و با برقراری ارتباط مناسب، آنها را از عواقب مصرف مواد آگاه کنند.
